Verantwoordelijkheid en storm
Mensen vragen zich wel vaker af wie er verantwoordelijk is voor storm. Is dat soort natuurfenomeen geen overmacht voor de mens?
Een overmacht zou betekenen dat de mensen in de onmogelijkheid verkeren om iets te doen tegen dit fenomeen EN dat de schade door die storm op geen manier kan toegerekend worden aan iemand.
Het blijkt in de praktijk bijna altijd zo dat de beide voorwaarden niet vervuld zijn. Beide voorwaarden moeten cumulatief vervuld zijn opdat er sprake kan zijn van overmacht.
Bij de stormen van 18 09 en 20 februari zijn flink wat bomen tegen de vlakte gegaan. Boomdeskundigen merken op dat er bij de omgevallen bomen telkens gelijkaardige feiten naar boven komen. De bomen werden niet onderhouden, en werd te weinig bodem voorzien voor goede ontwikkeling van de wortels, naar de boom werden werken uitgevoerd die de wortels beschadigden, er werd nooit of verkeerd gesnoeid enz… Het is duidelijk dat de bomen die omvallen afwijkende kenmerken vertonen tov van de duizenden bomen die het stormweer wel doorstaan.
Ook bij schade veroorzaakt door gebouwen of wegvliegende voorwerpen kan je dezelfde opmerking maken. Er zijn altijd meer voorwerpen die de storm weerstaan. Een beperkt aantal voorwerpenweerstaat niet aan de wind. Die voorwerpen vertonen dus een afwijkend karakter, een gebrek. Een gebrek dat de potentie heeft om schade te veroorzaken. Een gebrek dat bij de meerderheid van de andere voorwerpen niet aanwezig is, zij weerstaan wel aan de weersomstandigheden.
Schadevergoeding kan dan ook met zekerheid gevorderd worden van de bewaarder van het gebrekkig goed. Dat zal kunnen op basis van art 1384 eerste zin.
Art. 1384. Men is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men veroorzaakt door zijn eigen daad maar ook
voor die welke veroorzaakt wordt door de daad van personen voor wie men moet instaan, of van zaken die men
onder zijn bewaring heeft.
In veel gevallen zal de eigenaar van het goed ook de bewaarder van het goed zijn. Maar de huurder kan die rechten gekregen hebben van de eigenaar. Het is dan ook logisch dat in sommige gevallen de huurder als verantwoordelijk gezien wordt (als bewaarder van het gebrekkig goed)
Een vordering op basis van art1396BW? In de ontwerptekst voor de nieuwe versie van de extra-contractuele aansprakelijkheid is deze vordering niet meer voorzien. Dat sluit ook goed aan bij de huidige rechtsleer en rechtspraak. Artikel 1384 biedt voldoende mogelijkheid om een vordering tot vergoeding van schade te doen.
En de verzekeraar?
Verzekeraars zijn zich al decennia goed bewust van de verantwoordelijkheid die kan ingeroepen worden bij storm. Bij dit weerfenomeen zagen ze in het verleden met ongenoegen het grote aantal dossiers waar schade werd ingevorderd. Zeer veel administratief werk, zowel voor het invorderen van de schade als voor het optreden als verzekeraar van de verantwoordelijke. Maar het werk levert weinig voordeel op. De ingevorderde bedragen, gaan terug verloren in de andere dossiers waar de verzekeraar de aansprakelijke verzekert.
Het is dan ook om die reden dat Assuralia een conventie, een overeenkomst storm heeft opgemaakt. Ook verzekeraars die geen lid zijn van Assuralia kunnen deze overeenkomst ondertekenen. De overeenkomst bepaalt onder welke voorwaarden de toegetreden verzekeraars op elkaar geen verhaal meer zullen uitoefenen. Dat betekent voor de toegetreden verzekeraars niet dat ze bij storm geen aansprakelijkheid erkennen, integendeel. Het betekent wel dat zij beseffen dat de aansprakelijkheid betrokken is, maar dat ze de kosten van de verhaaldossiers willen beperken. De conventie is wel beperkt tot een bedrag van 5000€ in werkelijke waarde. Voor voertuigen is het bedrag beperkt tot 2000€. Boven deze bedragen zullen toegetreden leden WEL verhaal kunnen uitoefenen op elkaar. In elk geval zal door de conventie het aantal verhaaldossiers drastisch beperkt worden.
En de verzekerde die een vrijstelling kreeg in zijn regeling?
In de brandpolis wordt een stormschade zeer vaak geregeld met toepassing van een vrijstelling. Voor februari 2022 overschrijdt die vrijstelling al 286€. De verzekerde die dit bedrag niet krijgt van zijn verzekeraar storm, zal dus een vordereng moeten beginnen tegen de verantwoordelijke. De vordering op een verantwoordelijke kan dus best verlopen via inroepen van art 1384BW. De verzekerde die deze vordering niet zelf wil organiseren doet beroep op zijn verzekeraar rechtsbijstand. Sommige verzekeraars rechtsbijstand zijn zelfs bereid om die vrijstelling voor te schieten en daarna verder werk te maken van de invordering. Dan kan alleen maar toegejuicht worden.
Luc Devlamynck
Docent verzekeringen